Uit de dagelijkse praktijk: omgaan met rouw en verlies

In mijn praktijk ontbreekt het tijdens de gesprekken meestal niet aan diepgang, ook niet aan het kwetsbaar opstellen, of het openstellen met hart en ziel. Het is vaak spannend om met je eigen vraagstukken de diepte in te durven gaan. Een onderwerp kan beladen zijn door oude overtuigingen, schuld en schaamte, angsten of menen misstappen gemaakt te hebben. Soms lijkt een probleem maar niet tot een goed passende oplossing te komen en dan is het best spannend als je voor het eerst aanklopt bij een reflectietherapeut.

Wanneer de situatie op rolletjes loopt en het leven je toelacht, is er weinig aanleiding om een hulpverlener of therapeut te bezoeken. Maar als de levenslust stagneert, liefde zoek is en/of pijn de overhand neemt, kan dat aanleiding zijn om wel hulp te zoeken. Vaak is er een drempel om je eigen vraagstukken voor te leggen aan iemand die niet uit je directe omgeving komt. Het kan lastig zijn omdat, wanneer je hulp zoekt, je tevens heimelijk weet dat je gevoelens kunt ontmoeten die je liever niet wilt aangaan. Je komt voor de uitdaging te staan om het eventuele verlies, onrecht, de pijn of angst echt aan te kijken, en dieper te doorgronden. Wat een intensief proces van bewustwording kan worden.

Hoe graag we het ook willen, onze liefde en eigenwaarde behouden, situaties rondom overlijden en uiteengaan kennen een proces van rouw. Rouw bestaat niet alleen wanneer we een dierbare hebben verloren, maar ook wanneer er een situatie ontstaat, waarin de kans groot is dat we van een geliefd iemand afscheid moeten gaan nemen. Het vraagt tijd om je gevoel met zijn emoties niet te blokkeren, maar dat wat er naar boven komt te doorvoelen, benoemen, omarmen en accepteren. Enkel door het gevoel te bevroeden, behoudt het zijn plek in liefde en kunnen we opnieuw doorademen.

Rouwen kan niet overhaast gaan. Daarmee zouden de onderliggende lagen in emoties, gevoelens en overdenken worden overgeslagen. Dat geldt ook voor een naderend overlijden.

Sommige cliënten vinden dat wanneer ze toegeven aan rouw, terwijl die ander nog niet is overleden, zij een gebrek aan vertrouwen tonen of dat hun geloof in wonderen dan stagneert. Maar rouw aan de ‘voorkant’ heeft juist als functie dat je je hart erbij betrokken kunt houden, zonder jezelf over te slaan. Ook al zou die ander niet op korte termijn overlijden, misschien zelfs pas op een veel later tijdstip, het proces van vooraf rouwen blijkt toch zinvol. Het houdt liefde en verwerking in de situatie en voorkomt dat je later vast komt te zitten.

Het geeft nieuwe adem wanneer we het verlies en het afscheid werkelijk durven doorvoelen en accepteren. En dwars door alles heen toch keer op keer liefde en licht kunnen toestaan. Ook al is het loslaten pijnlijk, verdrietig en soms ook angstig, het bevroeden zorgt ervoor dat ons hart niet sluit. Midden in de rouw hebben we daar vaak weinig troost aan. We kunnen ons niet voorstellen dat we eens opnieuw verfstreken op een canvasdoek gaan zetten om een schilderij te maken of om weer volop het leven aan te gaan.

Wees lief voor jezelf! Met een stukje goede wil, eventueel extra support en bemoediging van buitenaf, zoals het inzetten van een therapeut of hulpverlener kan voorkomen worden dat je niet totaal wegzakt in de pijn, het verdriet en het afscheid. Natuurlijk willen we geen slachtoffer zijn, maar soms is het moeilijk om voorbij stagnatie en beknelling te komen. De hoop lijkt dan verloren en vertrouwen toont onnatuurlijk. Maar als we in staat zijn ons hart niet te sluiten, desnoods gekunsteld een lach op ons gezicht te toveren en het cliché toestaan dat na regen zonneschijn komt, wie weet wat het ons dan dwars door alles heen oplevert in stukjes kracht, licht en geluk. Uiteindelijk opent zich toch, vanuit onze hartkracht, een nieuw levensveld, met nieuwe inzichten en mogelijkheden.